1. 2. عوامل محیطی و آلاینده ها

همانطور که قبلا گفته شد، یک پرورش دهنده ماهی باید عوامل محیطی آبزی را همواره مورد پایش قرار داده و کنترل کند مدیریت هوشمند مزرعه آبزی پروری()تا از سلامت آبزی اطمینان حاصل گردد. یکی از مهم ترین عواملی که وجود آنها در محیط زیست آبزی باعث بروز بیماری در آنها و در اکثر مواقع مرگ آنها می­شود، آلاینده ها می­ باشند. خطر وجود آلاینده ها در منابع آبی، به خصوص آب شور و لب شور دریا و سواحل دریایی همواره وجود دارد. این نوع از آلاینده ها شامل انواع مواد شوینده، پساب صنایع مختلف، حشره کش ها، مواد نفتی (به خصوص در سواحل جنوبی کشور) و… می ­باشد. همچنین عدم مدیریت صحیح تراکم سیستم های پرورشی (مدیریت هوشمند مزرعه آبزی پروری)می­ تواند باعث بالارفتن میزان آلاینده های زیستی که شناخته شده ترین آنها آمونیاک است، بشود. همچنین عدم تعادل بین شاخص های مختلف فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی آب که برای زیست آبزیان ضروری هستند، می ­تواند باعث بروز بیماری در بین آبزیان شود. مثلا اگر کربن.دی.اکسید آب بیش از حد مجاز شود، باعث کاهش PH آب و ورود اسیدکربنیک به آب می ­شود، در نتیجه شاخص دیگری آب یعنی اسیدیته و PH نیز برهم می ­خورد، و ممکن است بسیاری از آنزیم های بدن ماهی در این اسیدیته به درستی کار نکنند، همچنین میزان اکسیژن محلول در آب با ورود مقدار زیادی کربن.دی.اکسید کاهش خواهد یافت که این امر موجب خفگی آبزی خواهد شد.در این بین، نکته مهمی که یک پرورش دهنده ماهی باید به آن توجه کند این است که بسیاری از بیماری های آبزیان، اصطلاحا بیماری های فرصت طلب یا facultative می ­باشند که در مقابل آنها عوامل بیماری زای اجباری یا obligate قرار دارند. پاتوژن های اجباری در هر جا و هر شرایطی که حضور داشته باشند، حتما باعث بروز بیماری خواهند شد، این درحالی است که پاتوژن های فرصت طلب ممکن است در یک محیط حضور داشته باشند، ولی تا زمانی که شرایط مناسب برای فعالیت آنها فراهم نشود، بیماری زایی نکنند و خطر آفرین نباشند. گزارشها نشان داده اند که بروز بیماری های ناشی از عوامل بیماری زای فرصت طلب، به دفعات بیشتری تکرار می­ شود  و پاتوژن های اجباری، کمیاب تر می­ باشند. با توجه به این موضوع و با علم به اینکه پیشگیری بهتر از درمان است، پایش مداوم و دقیق آب محیط زیست پرورش آبزی باید به طور مداوم پایش شود، ورود گونه های ناخواسته و انگل از منبع آبی به درون استخر یا قفس پرورش ماهی کنترل شود.